خشکسالی قوم عاد (قرآن)عاد نام قومی است که به باور مسلمانان، پیامبری به نام هود بر آن‌ها فرستاده شد، ولی بر اثر عدم ایمان آوردن به او، با عذاب الهی نابود شدند. ۱ - قحطی در بین قوم عاددر قرآن کریم به گرفتاری قوم عاد، به خشکسالی و قحطی اشاره شده است، آنجاکه می‌فرماید: «والی عاد اخاهم هودا قال یـقوم... • ویـقوم استغفروا ربکم ثم توبوا الیه یرسل السماء علیکم مدرارا ویزدکم قوة الی قوتکم... و به سوى (قوم) عاد برادرشان هود را (فرستاديم هود) گفت اى قوم من خدا را بپرستيد جز او هيچ معبودى براى شما نيست شما فقط دروغ پردازيد•و اى قوم من از پروردگارتان آمرزش بخواهيد سپس به درگاه او توبه كنيد (تا) از آسمان بر شما بارش فراوان فرستد و نيرويى بر نيروى شما بيفزايد و تبهكارانه روى بر مگردانيد» بر این اساس که گفته شده قوم هود دچار خشکسالی و قحطی شدید شده بودند و هود علیه‌السلام وعده داد: اگر توبه کنند، خداوند رحمتش را بر آنان نازل کند. ۱.۱ - تفسیر آیاتجمله (یرسل السماء علیکم مدرارا) موقعیت جزاء فعل شرط سابق را دارد چون جمله سابق که مى‌فرماید: (استغفروا...) هر چند به صورت امر است و لیکن در معناى جمله شرطیه است و مى خواهد بفرماید: (ان تستغفروا...) یعنى اگر از خداى تعالى طلب مغفرت کنید و به سوى او برگردید او از آسمان براى شما رحمت فراوان مى‌فرستد. و مراد از کلمه (سماء) ابر آسمان است نه خود آن، و اگر ابر را آسمان خوانده از این بابت است که کلمه (سماء) به معناى هر چیزى است که بالاى سر ما قرار گرفته و بر ما سایه افکنده باشد. بعضى هم گفته‌اند: تقدیر آیه: (مطر السماء) است و یا مراد از کلمه (سماء)، مطر (باران) است و این تعبیر در استعمال شایع است. و کلمه (مدرارا) مبالغه از مصدر (در - ریزش) است و مورد استعمال اصلى در خصوص شیر پستان بود بعدها در مورد باران نیز به عنوان استعاره استعمال شده، چون هر دو، یعنى هم شیر و هم باران نفع و فایده دارد پس (ارسال سماء مدرارا) به معناى فرستادن ابرى است که چون پستان حیوانات، باران‌هاى پى در پى و مفید ببارد بارانى که زمین به وسیله آن زنده شود و زراعت‌ها و گیاهان برویند و باغ‌ها و بستان‌ها سبز و خرم گردند. (و یزدکم قوة الى قوتکم) - بعضى از مفسرین گفته‌اند: مراد از این زیاد کردن قوت، زیادتى در نیروى ایمان بر نیروى بدن‌ها است یعنى اگر چنین کنید ما نیروى شما را دو چندان مى‌کنیم یکى نیروى بدن و یکى هم نیروى ایمانتان را چون مردم قوم هود نیروى بدنى داشتند و بدنهایشان قوى و محکم بود اگر ایمان مى‌آوردند نیروى ایمانشان نیز به نیروى بدنهایشان اضافه مى‌شد. جمله (یرسل السماء علیکم مدرارا) موقعیت جزاء فعل شرط سابق را دارد چون جمله سابق که مى‌فرماید: ((استغفروا...)) هر چند به صورت امر است و لیکن در معناى جمله شرطیه است و مى‌خواهد بفرماید: (ان تستغفروا...) یعنى اگر از خداى تعالى طلب مغفرت کنید و به سوى او برگردید او از آسمان براى شما رحمت فراوان مى‌فرستد. و مراد از کلمه (سماء) ابر آسمان است نه خود آن، و اگر ابر را آسمان خوانده از این بابت است که کلمه (سماء) به معناى هر چیزى است که بالاى سر ما قرار گرفته و بر ما سایه افکنده باشد. بعضى هم گفته‌اند: تقدیر آیه: (مطر السماء) است و یا مراد از کلمه (سماء)، مطر (باران) است و این تعبیر در استعمال شایع است. و کلمه (مدرارا) مبالغه از مصدر (در - ریزش) است و مورد استعمال اصلى در خصوص شیر پستان بود بعدها در مورد باران نیز به عنوان استعاره استعمال شده، چون هر دو، یعنى هم شیر و هم باران نفع و فایده دارد پس (ارسال سماء مدرارا) به معناى فرستادن ابرى است که چون پستان حیوانات، باران‌هاى پى در پى و مفید ببارد بارانى که زمین به وسیله آن زنده شود و زراعت‌ها و گیاهان برویند و باغ‌ها و بستان‌ها سبز و خرم گردند. (و یزدکم قوة الى قوتکم) - بعضى از مفسرین گفته‌اند: مراد از این زیاد کردن قوت، زیادتى در نیروى ایمان بر نیروى بدن‌ها است یعنى اگر چنین کنید ما نیروى شما را دو چندان مى‌کنیم یکى نیروى بدن و یکى هم نیروى ایمانتان را چون مردم قوم هود نیروى بدنى داشتند و بدنهایشان قوى و محکم بود اگر ایمان مى‌آوردند نیروى ایمانشان نیز به نیروى بدنهایشان اضافه مى‌شد. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن،فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۵۴۳، برگرفته از مقاله «خشکسالی در قوم عاد». |